भान

भान

-----


एक काळुंद्री वखवखली

सशाला बघुन हरखली
सशाने पुसले तोंडाला पान
काळुंद्रीचे सुटले भान...

पुतळा

समजा तुम्ही एक शिल्पकार आहात आणि

तुम्हाला एका व्यक्तीचा छोटा अर्धाकृती पुतळा घडवायचा आहे.


समजा तुम्ही त्या व्यक्तीकडे जाता आणि मग तुमची

अर्धाकृती पुतळा घडवायची इच्छा व्यक्त करता.

मग ती व्यक्ती तुम्हाला (आनंदाने) सांगते

"हो घडवा की"

मग ती व्यक्ती नंतर तुम्हाला म्हणते,

"मला पुतळा चालेल पण

तो पूर्णाकृती हवा."


मग तुम्ही साधकबाधक विचार करता आणि

पूर्णाकृती पुतळा बनवायला करायला तयार होता.


पण मग नंतर ती व्यक्ती म्हणते

मला माझा पुतळा बनविण्यासाठी

इतके इतके लक्ष रुपये मानधन हवे

कारण पुतळा बनविण्यासाठी मी माझा वेळ खर्च

करणार. आणि माझ्या वेळाला किंमत आहे, वगैरे वगैरे...

(थोडक्यात मला पुतळा पण हवा आणि मानधन पण हवे).


मग तुम्ही काय कराल?

आईस...

आईस,

आज तुझ्याशी खुप बोलावसं वाटतय...

जग आता खूप बदलले आहे आणि तुझ्या मूल्यांची आता पीछेहाट झाली आहे. तू हयात असतीस तर तुला हे पचवता आले असते का? याचे उत्तर आज तरी माझ्याकडे नाही. तुझ्या अखेरच्या दिवसात जगाने मला एक महत्त्वाची गोष्ट शिकवली. ती म्हणजे -

सभ्यपणा हा एकप्रकारचा कमकुवतपणा असतो.

प्रगती हा नात्याच्या यशाचा एक महत्त्वाचा निकष आहे, असे मला वाटते. ज्या मूर्खांनी आपली फक्त भांडणे बघितली, त्यांना हे कळणार नाही की ती कोणत्या परिस्थितीत झाली. तसेच त्या भांडणांमुळे माझी प्रगती थांबली नाही, तर  तुझी काही स्वप्ने पुरी करता आली. समाजाला न्यायाधीशाच्या भूमिकेत बसायची तीव्र हौस असते पण साक्षीपुरावे तपासायची क्षमता आणि इच्छा नसते.

आजकाल मला पंचतंत्रातल्या, यज्ञासाठी बोकड नेणार्‍या ब्राह्मणाला भेटलेल्या ठगांच्या गोष्टीची आठवण करून देणारी माणसे खूप भेटतात. तू हयात असताना सांगितल्याप्रमाणे, "तुझी आई कशी वाईट", हे मनावर बिंबवायचे खूप प्रयत्न झाले. महत्त्वाचे पुरावे हाती लागले नसते तर मला कदाचित "माझी आई वाईट", हे मला स्वीकारणे मला भागच होते. या लोकांचा दिशाभूल करण्यात हातखंडा असतो. अशी माणसे "अर्धा ग्लास भरलेला आहे"  असे मानणार्‍या व्यक्तीला मानसिक रुग्ण ठरवायला कमी करत नाहीत.

बाकी आपल्या गोतावळ्यात ’भानुमतीचा मुलगा’ या ओळखीने मला जी किक् मिळाली आहे, तशी किक् ’कोण्डो विठ्ठल उपाध्यांचा मुलगा’ म्हणुन कधीच मिळाली नाही.

असो. चार्वीने तुझी चेहेरेपट्टी घेतली असल्याने तुझी आठवण तिच्यामुळे सर्वानाच होते आणी राहील. तुझ्या अनेक लकबी तिच्यात कुठुन आल्या हे एक मोठ्ठे कोडे आहे.

जाता जाता - तू कितीही वाईट असलीस तरी मला "अटक" घडवुन आणायचे जे दोन desparate प्रयत्न झाले त्यातुन मी केवळ तू होतीस म्हणून वाचलो, याची जाणीव मला आयुष्यभर राहील.

तुझा

राजीव