जादुटोणाविषयक कायदा

श्री. नरेंद्र दाभोळकर यांची IBN लोकमत वर झालेल्या (http://www.ibnlokmat.tv/showvideo.php?id=287232) मुलाखतीचा काही भाग बघितला आणि मग जादुटोणाकायद्याचा मसुदा काय आहे हे वाचण्याची उत्सुकता निर्माण झाली. श्री प्रकाश घाटपांडे यांच्याकडे विचारणा केली तेव्हा त्यानी मला (http://www.mahans.co.in/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=53&Itemid=68) दूवा दिला. तेथिल मजकूर वाचल्यावर पुढील वि़चार डोक्यात आले.




मी उपस्थित केलेले मुद्दे हे कायद्याला विरोध मानले जाऊ नयेत पण पण प्रस्तावित कायद्याने उपस्थित केलेले प्रश्न मात्र मानले जावेत.


<भोंदूबाबा आणि जादूटोणा करणाऱ्या व्यक्तींचा आश्रय घेत आहेत.> याविषयीची आकडेवारी कुठे बघायला मिळेल. उदा अंदाजे किती भोंदूबाबा आणि जादूटोणा करणाऱ्या व्यक्ती आज महाराष्ट्रात कार्यरत आहेत. यातिल आर्थिक उलाढाल साधारण किती? ही आकडेवारी दिवसेंदिवस वाढत आहे की घटते आहे?

<अनिष्ट व अघोरी प्रथा> "अनिष्ट" हा शब्द संदिग्ध आहे. आणि यामुळे गैरवापराची शक्यता वाढते कारण "अनिष्टता" ठरवणार कशी?

नवीन कायदा करण्यासाठी सध्याचे कायदे अपुरे आहेत असं सप्रमाण सिद्ध केलेलं पण दिसत नाही.

आत्ता कायद्याची व्याप्ती १२ कलमांपुरती मर्यादित दाखवली गेली असली तरी पुढे ती व्याप्ती वाढविण्यासाठी चळवळी, आंदोलने, उपोषणे इ दबावतंत्रे अमलात आणली जाउ शकतात. कायद्याची व्याप्ती १२ कलमांपुरतीच राहील ही ग्वाही कोणीच देऊ शकत नाही आणि दिली तरी ते हास्यास्पद ठरेल. ("स्त्रीकडे टक लाऊन बघणे" हे अलिकडे एका कायद्यात अलिकडे घातलेले कलम).

"जारणमारण, करणी किंवा चेटूक" याची व्याख्या केलेली दिसत नाही.

कायद्याचं स्वरूप काळाच्या ओघात कसं बदलेल याचा कायद्याचा गैरवापर कसा होतो, याच्या अनुभवावरून याचा अंदाज बांधणे सोपे आहे. एक वानगीदाखल उदाहरण म्हणून "नवस बोलणे" या प्रथेचं उदा आपण घेऊ. बरं, हे "नवस बोलणे" ही प्रथा जादुटोणा आहे की नाही ठरवण्याचे काम न्यायालयावर सोपवले की तक्रारदार मोकळा होऊ शकतो. "नवस बोलणे" हे जादुटोणा मानता येईल का याचे उत्तर "हो" असे मानले तर मोठ्ठा हाहाकार उडेल. नवस बोलणे हे जर जादुटोणा मानले तर नवसांना उत्तेजन दिले म्हणून देवस्थाने आणि त्यांचे भाविक धोक्यात येऊ शकतात. नरबळी हा जादुटोणा मानावा, असं हा कायदा सुचवितो. पण पशुबळी हा जादुटोणा मानायचा का, या मुद्द्यावर केस ठोकता येऊ शकते.

जादुटोणाकरणार्‍याने "मी अमुक विधी स्वखुषीने करत आहे" असं स्टॅम्पपेपरवर लिहून घेतलं तर तो कायद्याच्या कचाट्यातून मुक्त होऊ शकतो का?